ตัวเอง

ตั้งแต่ได้ใช้ชีวิตลืมตาดูโลกมาจนกระทั่งถึงปัจจุบันนี้ เราเอาแต่เฝ้าค้นหา อยากทำความรู้จัก และอยากทำความเข้าใจผู้อื่น หรือสิ่งอื่นๆ ที่อยู่รอบตัวเรามาโดยตลอด หรืออาจกล่าวได้ว่า เราเอาแต่ให้ความสำคัญกับคนหรือสิ่งอื่นๆ ภายนอกตัวของเรา มากกว่าจะเอาใจใส่ตัวเราหรือจิตใจของตัวเราเอง

เคยตั้งคำถามกับตัวเองบ้างหรือไม่ว่า เอาเข้าจริงแล้ว เรารู้จักจิตใจของตัวเราเองดีแค่ไหน เรารู้จักตัวตนของเราดีแค่ไหน เราได้สนองตอบต่อความรู้สึกนึกคิด และพยายามตะกายพาตนเองไปสู่เป้าหมายที่เราหวังและตั้งใจไว้แล้วหรือไม่ หรืออย่างน้อยที่สุด ก็ควรจะรู้และเข้าใจตัวเราเองได้ดีกว่าใครๆ ว่า แท้ที่จริงแล้ว

” เราคือใคร “

จากคำถามที่ฟังดูแปลกประหลาด และเป็นคำถามที่ไม่น่าจะถามออกมาเลยข้างต้นนั้น ทำให้เราเองก็อดที่จะคิดหาคำตอบ หรือตั้งคำถามกับตัวเราเองแบบจริงๆ จังๆ ไม่ได้ว่า แท้จริงแล้ว “เราคือใคร”, “เราต้องการอะไร”, “เป้าหมายสูงสุดในชีวิตของเรานั้นคืออะไร”

แน่นอนที่สุดว่า พอมาถึงตรงนี้ หลายๆ คนอาจจะรู้สึกขึ้นมาได้เช่นเดียวกับผู้เขียนว่า เอาเข้าจริงๆ แล้ว เราเองก็ตอบคำถามเหล่านี้ไม่ได้เช่นเดียวกัน

ดังนั้น คนที่จะประสบความสำเร็จในชีวิตได้อย่างแท้จริงโดยปรมัตถสัจจะแล้ว คงไม่ใช่คนที่ร่ำรวย หรือมีทุกสิ่งทุกอย่างพร้อมสรรพแล้วแต่อย่างใด แต่แท้จริงแล้ว คนที่ประสบความสำเร็จในชีวิตคือคนที่ “รู้จักตัวเอง” และ “เข้าใจตัวเอง” ต่างหาก สมดังปราชญ์เมธีได้ประพันธ์ผูกเป็นคำคล้องจองที่มีความไพเราะและแฝงไว้ด้วยความหมายที่ยอดเยี่ยม ไว้ว่า

หาตัวเอง…………………ให้พบ

คบตัวเอง…………………ให้ได้

ใช้ตัวเอง………………….ให้คุ้ม

ควบคุมตัวเอง…………..ให้อยู่

รู้ตัวเอง…………………….ให้จริง

จากคำประพันธ์ข้างต้นนั้น ทำให้เข้าใจได้ในเบื้องต้นว่า แท้จริงแล้ว คนเราจะประสบความสำเร็จในชีวิตได้อย่างแท้จริงนั้น จำเป็นเหลือเกินที่จะต้องทำความรู้จักและเข้าใจตนเองให้ดีที่สุดเสียก่อน หมายความว่า ต้องรู้จักและเข้าใจตัวเองว่า ตัวเราเองเป็นเช่นไร และมีความต้องการสิ่งใด สิ่งไหนคือเป้าหมายสูงสุดที่ชีวิตหนึ่งจะพึงปรารถนาในในภพชาตินี้ เป็นต้น ซึ่งผู้เขียนจะขอให้รายละเอียดแบ่งจำแนกเป็นข้อๆ ดังนี้

หาตัวเองให้พบ

การหาตัวเองให้พบ หมายความว่า ต้องหาตัวเองให้เจอว่า ตัวเราเองนั้นเป็นเช่นไร มีบุคลิกลักษณะ อุปนิสัยใจคออย่างไร มีความเก่ง มีความถนัด มีความเชี่ยวชาญชำนาญการเรื่องใดบ้าง อะไรที่เราทำได้ดี อะไรที่เราทำได้ไม่ดี อะไรคือจุดเด่น อะไรคือจุดด้อยของเรา อะไรคือจุดที่ควรแก้ไขปรับปรุง อะไรคือจุดที่ควรได้รับการพัฒนา อะไรคือจุดที่ควรสนับสนุนส่งเสริม แท้จริงแล้วเราอยากทำอะไร และอะไรคือความสุขหรือเป้าหมายที่แท้จริงของชีวิตเรา

คบตัวเองให้ได้

การคบตัวเองให้ได้ หมายความว่า คือนอกจากจะทำความรู้จักตัวเองดังที่กล่าวไปข้างต้นแล้วนั้น สิ่งสำคัญประการต่อมาก็คือ การรู้จักคบตัวเอง คำว่า “คบตัวเอง” หมายถึง ต้องสามารถพึ่งพาอาศัยตัวเองได้ เป็นคนที่สามารถเอาตัวรอดได้ เป็นคนที่สามารถปรับปรุงและพัฒนาตัวเองได้ คือเป็นที่พึ่งของตนได้ สามารถเอาตัวรอดได้ในทุกสถานการณ์ เข้าหลักการที่ว่า “ถึงความรู้จะไม่ท่วมหัว แต่ก็สามารถเอาตัวรอดได้” หรือจะสอดคล้องกับพุทธศาสนสุภาษิตขององค์สมเด็จพระศาสดาที่ว่า “ตนแล เป็นที่พึ่งของตน คนอื่นใครเล่าจะเป็นที่พึ่งได้ ถ้าคนเราฝึกตนเองอย่างดีแล้ว ก็จะกลายเป็นที่พึ่งที่ได้มาไม่ง่าย (สุดยอดของที่พึ่ง)” นั่นเอง

ใช้ตัวเองให้คุ้ม

การใช้ตัวเองให้คุ้ม หมายความว่า เมื่อคนเรารู้จักตัวเองเป็นอย่างดีว่ามีจุดเด่น จุดด้อย ความสามารถ ความอ่อนด้อย และต้องการบรรลุเป้าหมายอย่างไรบ้างในชีวิต เข้าใจตัวเองเป็นอย่างดีว่า “อะไรคือสุดยอดปรารถนาในชีวิต” ที่จะต้องคว้ามากอดไว้ในอ้อมแขนให้ได้ แล้วก็พยายามอย่างถึงที่สุด ด้วยวิธีการต่างๆ นานา ด้วยการฝึกหัด บังคับ บัญชา ฝืนอด ฝืนทนทั้งต่อความยากลำบากทางกาย และความยากลำบากทางใจ เพื่อนำพาตนเองไปถึงจุดหมายที่ตั้งเป้าเอาไว้ หรืออย่างน้อยที่สุดก็สามารถพาตนเองเข้าไปให้ใกล้เป้าหมายที่ตั้งไว้เท่าที่ความสามารถและพละกำลังที่มีอยู่ทั้งหมดจะพาไปถึง แบบนี้เรียกว่า รู้จักบังคับตัวเอง รู้จักฝืนใจตัวเอง รู้จักใช้ตัวเอง และไม่ใช่การใช้ตัวเองแบบธรรมดาๆ แบบที่ใครๆ ก็ทำกัน แต่หมายถึง การใช้ตัวเองอย่างคุ้มค่าที่สุด เข้าหลักที่ว่า “เมื่อทำอย่างเต็มที่แล้ว ผลจะออกมาอย่างไร ก็ปล่อยให้มันเป็นไป” เพราะคนเรา เมื่อพยายามทำอย่างเต็มกำลังความสามารถแล้ว ถึงไม่ประสบความสำเร็จดังที่ตั้งใจไว้ อย่างน้อยที่สุด ก็สามารถใช้เป็นหลักฐานยืนยัน และอ้างความชอบธรรมให้กับตัวเองได้บ้าง ดีกว่าไม่ทำอะไรเลย เข้าหลักที่ว่า “ล้มเพราะก้าวไปข้างหน้า ดีกว่ายืนเหยียบขี้หมาอยู่กับที่” ฉะนั้น

คุมตัวเองให้อยู่

การคุมตัวเองนั้น ถือว่าเป็นเรื่องที่ยากเป็นอย่างยิ่ง เพราะคนเรามักจะเคยชิน หรือถนัดแต่กับการไปเจ้ากี้เจ้าการ บงการบังคับบัญชาคนอื่นให้ทำอย่างที่ใจเราปรารถนาต้องการ หากแต่กลับไม่ชอบใจที่จะให้ใครมาบงการหรือบังคับบัญชาให้เราทำอย่างนั้นอย่างนี้ การควบคุมตนเองได้นั้น ถือว่าเป็นการปฏิบัติธรรม เพราะแท้จริงแล้ว จิตใจของเรามีสภาพเช่นเดียวกับน้ำ คือมีธรรมชาติไหลลงไปสู่ที่ต่ำ หากไม่ฝืนใจบังคับ ควบคุมตัวเองให้อยู่ในหลักการแห่งคุณธรรมความดีแล้ว โอกาสที่เราจะทำผิดพลาด หรือหลงเดินทางผิด หรือตัดสินใจผิดก็มีค่อนข้างสูงมากๆ ดังนั้น คนที่จะประสบความสำเร็จในชีวิตได้ หรือได้บรรลุในสิ่งที่ปรารถนาต้องการได้ จึงไม่ใช่รอให้ส้มหล่น รอโชคลาภวาสนาบารมี หรือรอให้ใครมาช่วยดลบันดาลให้สำเร็จ หากแต่ต้องใช้การควบคุม ฝืนร่างกายและจิตใจของตนเองให้อดทนต่อสู้สร้างสรรค์ผลงาน หรือผลิตผลงาน หรือบังคับใจตัวเองให้เลือกทำ พูด และคิดแต่ในสิ่งที่ดีงาม ควบคุมจิตใจ คำพูด และการกระทำของตนเองไม่ให้เผลอไผลไปทำความชั่วไม่ว่าจะในทางกาย วาจา หรือทางใจ ไม่ว่าจะมีสิ่งยั่วยุ หรือสถานการณ์จะเป็นใจอย่างไรก็ตาม ก็มีจิตใจเด็ดเดี่ยว ไม่หวั่นไหว ไม่โอนเอนไปในความประพฤติที่จะก่อให้เกิดความเสียหาย หรือก่อให้เกิดผลร้ายตามมาอย่างเด็ดขาด อย่างนี้ เรียกว่า “คุมตัวเองให้อยู่”

รู้ตัวเองให้จริง

ดังที่ได้กล่าวไปในข้อแรกนั้นแล้ว่ว่า คนเราจะประสบความสำเร็จในชีวิตได้นั้น ก็ด้วยการรู้จักตัวเอง ว่าตัวของเรานั้นเป็นอย่างไร มีจุดดี จุดด้อย จุดที่ควรปรับปรุง หรือจุดที่ควรพัฒนาอย่างไรบ้าง แต่ทั้งนี้ ต้องรู้ตัวเองให้จริง ไม่ใช่รู้ หรือพยายามเข้าใจตัวเอง ในแบบที่เลือกเข้าข้างตัวเองเป็นเด็ดขาด เข้าใจความรู้สึกของตัวเองจริงๆ เข้าใจความต้องการของตัวเองจจริงๆ คือ รู้ว่าอะไรคือสุดยอดปรารถนาที่แท้จริงในชีวิตของเรา ซึ่งเมื่อคนเรารู้จักตัวเองได้อย่างแท้จริง คือ รู้และเข้าใจตัวเองจริงๆ ไม่หลอกตัวเอง ไม่เข้าข้างตัวเอง ไม่คิดไปเอง ให้ทำความรู้จักและเข้าใจตัวเองอย่างเป็นธรรมชาติ รู้และทำความเข้าใจตนเองตามเนื้อแท้ของตัวเราเอง ไม่คิดปรุงแต่งแทรกเสริม เมื่อรู้จักตัวเองได้อย่างนี้แล้ว ก็จะประคับประคองตัวเองให้ดำเนินชีวิตไปสู่หนทางที่จะนำพาไปสู่ความสุขความเจริญ และความสำเร็จในชีวิตที่ยั่งยืนและถาวร ประสบแต่สันติสุขสร้างสันติภาพให้เกิดขึ้นในสังคมได้อย่างแท้จริงในที่สุด

ดังนั้น คนเราทุกคน เมื่อเกิดมาทั้งที ก็ต้องเอาดีให้ได้ ด้วยการรู้จักและเข้าใจตัวเราเองอย่างแท้จริง และมุ่งดำเนินชีวิตไปเพื่อความสุขที่ยั่งยืนถาวรที่เที่ยงแท้ ไม่อาจแปรผันและกลับกลายไปเป็นอย่างอื่นได้ ด้วยการหาตัวเองให้พบ คบตัวเองให้ได้ ใช้ตัวเองให้คุ้ม คุมตัวเองให้อยู่ และรู้ตัวเอง….ให้จริง สวัสดีครับ…

แพรวพราวดอทคอม/

praewprouds.com

“แพรวด้วยความรู้

พราวด้วยประสบการณ์”