สรรค์ 6 ชั้น

สวรรค์ตามความเชื่อทางพระพุทธศาสนา

สวรรค์ตามความเชื่อทางศาสนาพุทธ แปลว่า ภูมิหรือดินแดนที่มีอารมณ์เลิศด้วยดี เป็นที่อยู่ของเทวดา เหตุที่ทำให้มาเกิดเป็นเทวดาเพราะได้สร้างบุญกุศลไว้เมื่อครั้งยังเป็นมนุษย์ เมื่ออุบัติขึ้นก็ตั้งอยู่ในวัยหนุ่มสาวทันที งดงามตลอดเวลา จนกว่าจะถึงเวลาจุติ ไม่มีความแก่บังเกิดขึ้นเหมือนในเมืองมนุษย์
วิมานคือที่อยู่อาศัยของเทวดา ล้วนมีความวิจิตรงดงาม มีขนาดแตกต่างกัน มี ความเป็นอยู่สะดวกสบาย มีอาหารทิพย์บังเกิด ขึ้น มีบริวารคอยรับใช้ใกล้ชิด เสื้อผ้าเป็นทิพย์ วิจิตรงดงาม บังเกิดขึ้นให้สวมใส่ กิจกรรมแต่ละวันก็มีการเที่ยวเพลิดเพลินบันเทิงอยู่กับการชมสวน การสังสรรค์กันระหว่างทวยเทพทั้งหลาย ส่วนจะอุบัติขึ้น ณ สวรรค์ชั้นไหน เป็น เทวดาประเภทใด และอยู่ในฐานะอะไรนั้น ก็ขึ้นอยู่กับบุญที่ตัวเองสั่งสมมาเมื่อครั้งยังเป็นมนุษย์

คำว่า สวรรค์ ในพจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม ของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ในครั้งที่ดำรงสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ในราชทินนามที่ “พระธรรมปิฎก” ได้ให้ความหมายคำว่า “สวรรค์” ไว้ว่า “สวรรค์” หมายถึง ภพที่มีอารมณ์อันเลิศ, โลกที่มีแต่ความสุข, เทวโลก, ในที่นี้หมายเฉพาะสวรรค์ขึ้นกามาพจร คือ ชั้นที่ยังเกี่ยวข้องกับกาม ซึ่งเรียกเต็มว่า ฉกามาพจรสวรรค์ หรือ กามาวจรสวรรค์ 6 (The six heavens of the sense-sphere) เรียงจากชั้นต่ำขึ้นไปหาชั้นสูง ดังนี้

1. จาตุมมหาราชิกา คือสวรรค์ที่ท้าวมหาราช 4 หรือท้าวจตุโลกบาล ปกครองอยู่ (The realm of the Four Great Kings อันได้แก่่
   • ท้าวธตรฐ ผู้เป็นจอมแห่งคนธรรพ์ ปกครองทางด้านทิศตะวันออก
   • ท้าววิรูฬหก ผู้เป็นจอมแห่งกุมภัณฑ์ ปกครองทางด้านทิศใต้
   • ท้าววิรูปักษ์ ผู้เป็นจอมแห่งนาค ปกครองทางด้านทิศตะวันตก
   • ท้าวกุเวร, เวสสวัณ หรือ ท้าวเวสสุวรรณ ผู้เป็นจอมแห่งยักษ์ และภูตผีปีศาจทั้งปวง ปกครองทางด้านทิศเหนือ
2. ดาวดึงส์ คือสวรรค์ชั้นที่ 2 เป็นแดนที่อยู่แห่งเทพ 33 องค์ มีท้าวสักกะ หรือพระอินทร์เป็นจอมเทพ บางทีเรียกไตรตรึงส์ – the realm of the Thirty-three Gods)
3. ยามา คือสวรรค์ชั้นที่ 3 เป็นแดนที่อยู่แห่งเทพผู้ปราศจากทุกข์ มีท้าวสุยามเป็นผู้ปกครอง (The realm of the Yama Gods)
4. ดุสิต คือสวรรค์ชั้นที่ 4 เป็นแดนที่อยู่แห่งเทพผู้เอิบอิ่มด้วยสิริสมบัติของตน มีท้าวสันดุสิตเป็นจอมเทพ (The realm of the satisfied gods) ถือกันว่าเป็นที่อุบัติของพระโพธิสัตว์ในพระชาติสุดท้ายก่อนจะเป็นพระพุทธเจ้า และเป็นที่อุบัติของพระพุทธมารดา
5. นิมมานรดี คือสวรรค์ชั้นที่ 5 เป็นแดนที่อยู่แห่งเทพผู้มีความยินดีในการเนรมิต มีท้าวสุนิมมิต เป็นจอมเทพ ถือกันว่า เทวดาชั้นนี้ ปรารถนาสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ย่อมนิรมิตได้เอง (The realm of the gods who rejoice on their own creations)
6. ปรนิมมิตวสวัตดี คือสวรรค์ชั้นที่ 6 เป็นแดนที่อยู่แห่งเทพผู้ยังอำนาจให้เป็นไปในสมบัติที่ผู้อื่นนิรมิตให้ คือ เสวยสมบัติที่เทพพวกอื่นนิรมิตให้ มีท้าววสวัตตีเป็นจอมเทพ (The realm of gods who lord over the creation of others)

สวรรค์ทั้ง 6 ชั้นนี้ ยังมีรายละเอียดปลีกย่อยออกไปอีก ซึ่งจะได้กล่าวถึงรายละเอียดต่างๆ เกี่ยวกับสวรรค์ทั้ง 6 ชั้นในบทความต่อๆ ไป

“แพรวด้วยความรู้ พราวด้วยประสบการณ์”