ในพระวินัย และคัมภีร์ลักขณสังยุตต์พระบาลี ได้แสดงเปรตไว้มากถึง 21 จำพวก คือ
- อัฏฐีสังขสิกเปรต เปรตที่มีกระดูกติดกันเป็นท่อนๆ แต่ไม่มีเนื้อ คือ เปรตที่มีรูปร่างลักษณะมีแต่เพียงกระดูกปรากฏเท่านั้น ไม่ปรากฏว่ามีเนื้อและหนังปกปิดเลยแม้แต่น้อย หรือจะเรียกว่า “เปรตร่างกระดูก” ก็ได้ เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- มังสเปสิกเปรต เปรตที่มีเนื้อเป็นชิ้นๆ แต่ไม่มีกระดูก คือ เป็นเป็นที่มีปรากฏให้เห็นเฉพาะเนื้อเป็นชิ้นๆ เท่านั้น ไม่มีกระดูกเป็นโครงสร้างแต่อย่างใด เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- มังสปิณฑเปรต เปรตที่มีเนื้อเป็นก้อน หมายถึง เปรตที่มีปรากฏให้เห็นเฉพาะก้อนเนื้อเป็นก้อนๆ เท่านั้น ไม่มีกระดูกเป็นโครงสร้างพยุงกายแต่อย่างใด เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- นิจฉวิเปรต เปรตที่ไม่มีหนัง หมายถึง เปรตที่มีเฉพาะกระดูกเป็นโครงร่าง มีเนื้อห่อหุ้มกระดูก แต่ไม่ปรากฏว่ามีหนังหุ้ม ย่อมปรากฏราวกับว่า “ถูกถลกหนังออกจนหมดสิ้น” ฉะนั้น เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- อสิโลมเปรต เปรตที่มีขนเป็นพระขรรค์ คือ เปรตที่มีขนเป็นดาบงอกออกมา และขนที่เป็นดาบนี้ก็มีความแหลมคม งอกมาทำลายอวัยวะร่างกายของเปรตให้เกิดความทุกข์เกิดเวทนาอย่างแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- สัตติโลมเปรต เปรตที่มีขนเป็นหอก คือ เปรตที่มีขนงออกออกมาเป็นหอกอันแหลมคม คอยทิ่มแทงอวัยวะต่างๆ ให้เกิดทุกขเวทนาแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- อุสุโลมเปรต เปรตที่มีขนเป็นลูกธนู คือ เปรตที่มีขนงออกออกมาเป็นลูกธนูอันแหลมคม คอยทิ่มแทงอวัยวะต่างๆ ให้เกิดทุกขเวทนาแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- สูจิโลมเปรต เปรตที่มีขนเป็นเข็ม เปรตที่มีขนงออกออกมาเป็นเข็มอันแหลมคม คอยทิ่มแทงอวัยวะต่างๆ ให้เกิดทุกขเวทนาแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- ทุติยสูจิโลมเปรต เปรตที่มีขนเป็นเข็มชนิดที่ 2 เปรตที่มีขนงออกออกมาเป็นเข็มอันแหลมคม ซึ่งเป็นเข็มที่มีลักษณะแปลกแตกต่างจากเข็มในข้อที่ 8 นั้น ขนที่เป็นเข็มชนิดนี้ จะงอกออกมาทิ่มแทงอวัยวะต่างๆ ให้เกิดทุกขเวทนาแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- กุมภัณฑเปรต เปรตที่มีอัณฑะใหญ่โตมาก คือ เป็นเปรตที่มีขนาดของลูกอัณฑะขนาดใหญ่เท่ากับขนาดของหม้อหรือตุ่มน้ำเลยทีเดียว เปรตจำพวกนี้ จะต้องแบกหามหรือลากลูกอัณฑะซึ่งมีขนาดใหญ่โตมโหฬารนั้นไปไหนต่อไหนได้รับความยากลำบากแสนสาหัส ประกอบกับต้องเสวยทุกขเวทนาที่เกิดจากความหิวโหยและความกระหายด้วยแล้ว ก็ยิ่งทำให้ได้เสวยทุกขเวทนาหลักขึ้นไปอีก เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- คูถกูปนิมุคคเปรต เปรตที่จมอยู่ในอุจจาระ คือ เปรตที่มีร่างกายจ่อมจมอยู่ภายในบ่อที่มีขนาดใหญ่ และเต็มไปด้วยอุจจาระเน่า สกปรก มีกลิ่นเหม็นคละคลุ้ง เกลื่อนกล่นไปด้วยหมู่หนอนน้อยใหญ่คอยชอนไชร่างกายของเปรตนั้น ได้รับทุกขเวทนาน่าสังเวชยิ่งนัก เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- คูถขาทกเปรต เปรตที่กินอุจจาระ คือ เปรตที่ต้องกินอุจจาระอันแสนสกปรกโสโครกเป็นอาหาร ไม่สามารถกินอาหารอื่นใดเลย นอกจากอุจจาระเท่านั้น ด้วยวิบากแห่งกรรมชั่วที่ได้ทำไว้ เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- นิจฉวิตกิเปรต เปรตหญิงที่ไม่มีหนัง คือ เปรตที่มีรูปร่างลักษระสัณฐานเป็นเพศหญิง แต่โครงร่างของร่างกายนั้นประกอบด้วยกระดูกและเนื้อเท่านั้น ไม่ปรากฏว่ามีหนังหุ้มแต่อย่างใด ได้รับความทรมานเจ็บปวดแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- ทุคคันธเปรต เปรตที่มีกลิ่นเหม็นเน่า คือ เปรตที่มีกลิ่นกายเหม็นเน่าคละคลุ้งออกมา ซึ่งกลิ่นเหม็นเน่านี้จะแผ่ไปได้ในระยะไกล อันเนื่องมาจากร่างกายของเปรตชนิดนี้มีความสกปรกและเหม็นเน่าอยู่ตลอดเวลา ทำให้ได้รับทุกขเวทนาเป็นยิ่งนัก เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- โอคิลินีเปรต เปรตที่มีร่างกายเป็นถ่านไฟ คือ เปรตที่มีร่างกายทั้งหมด กลายเป็นถ่านไฟที่มีความคุกรุ่นประทุร้อนอยู่ตลอดเวลา ทำให้เปรตชนิดนี้ ได้รับความเร่าร้อนกระวนกระวายอยู่ทุกวินาทีขณะ เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- อลิสเปรต เปรตที่ไม่มีศีรษะ คือ เปรตที่มีเฉพาะแต่ร่างกายเท่านั้น โดยจะไม่มีส่วนศีรษะ หรือจะเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “เปรตหัวขาด” ก็ได้ เปรตชนิดนี้ เมื่อไม่มีศีรษะ ก็ไม่สามารถมองเห็น ได้ยิน ดมกลิ่น หรือรับรสสิ่งใดได้ ต้องเสวยทุกขเวทนาอันแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- ภิกขุเปรต เปรตที่มีรูปร่างสัณฐานเหมือนพระ คือ เปรตที่มีเพศเป็นพระภิกษุ คือมีศรีษะโล้น ห่มผ้าจีวร แต่มีร่างกายแบบเปรตทุกประการ จีวรที่ห่มอยู่นั้นก็กลายเป็นไฟลุกไหม้ให้ได้รับความทุกข์ทรมานแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- ภิกขุนีเปรต เปรตที่มีรูปร่างสัณฐานเหมือนภิกษุณี คือ เปรตที่มีเพศเป็นภิกษุณี เป็นเพศหญิง คือมีศรีษะโล้น ห่มผ้าจีวร แต่มีร่างกายและได้รับความทุกข์ทนทรมานในแบบเปรตทุกประการ จีวรที่ห่มอยู่นั้นก็กลายเป็นไฟลุกไหม้ให้ได้รับความทุกข์ทรมานแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- สิกขมานเปรต* เปรตที่มีรูปร่างสัณฐานเหมือนสิกขมานา (สามเณรีที่ได้รับการอบรมเป็นเวลา 2 ปี เพื่อบวชเป็นภิกษุณี) คือ เปรตที่มีเพศเป็นนางสิกขมานา ปรากฏเป็นเพศหญิง คือมีศรีษะโล้น ห่มผ้าขาวอย่างนางสิกขมานา แต่มีร่างกายและได้รับความทุกข์ทนทรมานในแบบเปรตทุกประการ ผ้าขาวหรืออาภรณ์ที่ห่มร่างกายนั้น ก็พลันกลายเป็นไฟลุกไหม้ให้ได้รับความทุกข์ทรมานแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- สามเณรเปรต เปรตที่มีรูปร่างสัณฐานเหมือนสามเณร คือ เปรตที่มีเพศเป็นสามเณร คือมีศรีษะโล้น ห่มผ้าจีวรอย่างที่สามเณรห่ม แต่มีร่างกายและได้รับความทุกข์ทนทรมานในแบบเปรตทุกประการ จีวรที่ห่มร่างกายนั้น ก็พลันกลายเป็นไฟลุกไหม้ให้ได้รับความทุกข์ทรมานแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
- สามเณรีเปรต เปรตที่มีรูปร่างสัณฐานเหมือนสามเณรี คือ เปรตที่มีเพศเป็นสามเณรี ปรากฏเป็นเพศหญิง คือมีศรีษะโล้น ห่มจีวรอย่างสามเณรี แต่มีร่างกายและได้รับความทุกข์ทนทรมานในแบบเปรตทุกประการ จีวรที่ห่มร่างกายนั้น ก็พลันกลายเป็นไฟลุกไหม้ให้ได้รับความทุกข์ทรมานแสนสาหัส เปรตจำพวกนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้สิ้นระยะเวลายาวนานจนกว่าจะสิ้นกรรม
เปรตทั้ง 21 จำพวกนี้ มาในพระวินัย และคัมภีร์ลักขณสังยุตต์พระบาลี
แพรวพราวดอทคอม/
praewprouds.com
“แพรวด้วยความรู้
พราวด้วยประสบการณ์”