คำว่า “เปรต” เป็นชื่อของ “ผี” หรือสิ่งเร้นลับอย่างหนึ่งที่เราทุกคนคงเคยได้ยินได้ฟังกันมาจนคุ้นชิน จนแทบจะกลายมาเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของผู้คนในสังคมไปแล้ว ซึ่งเรื่องราวของเปรตที่เคยได้ยินได้ฟังกันมานั้น ก็อาจจะเป็นเพียงคำเล่าลือ เป็นข่าวลือ หรือเคยได้ฟังเรื่องเล่าต่อๆ กันมา แต่ก็อาจจะไม่เคยมีคนที่เคยเห็นเปรตจริงๆ หรืออาจจะมีบางคนเคยเห็นจริง แต่ก็ไม่มีพยานหลักฐานที่สามารถยืนยันให้เห็นในเชิงประจักษ์ได้ เรื่องของเปรตนี้ก็ยังกลายเป็นตำนานที่มีการพูดถึงสืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าจะไม่ได้รับการยืนยันในเชิงวิทยาศาสตร์ใดๆ ก็ตาม แต่ในคำสอนทางพระพุทธศาสนานั้น พระพุทธองค์ก็ยังทรงตรัสยืนยันถึงเรื่องภพภูมิของเปรตได้ด้วยเช่นเดียวกัน
เปรตตามความเชื่อของสังคมไทย
คำว่า “เปรต” ตามความเชื่อของคนไทยก็หมายถึง “ผี” ชนิดหนึ่ง มีรูปร่างสูงเท่าต้นตาล ผมยาว คอยาว ผอมโซ ผิวดำ ท้องโต มือเท่าใบตาล แต่มีปากเท่ารูเข็ม และเปรตจะหิวอยู่ตลอดเวลา เนื่องจากกินอะไรไม่ได้ จึงชอบมาขอส่วนบุญในงานบุญต่างๆ ซึ่งเมื่อสะสมบุญได้แล้วเกิดใหม่ชาติหน้าจะได้ไม่ต้องทุกข์ทรมานอย่างที่เป็นอยู่ ซึ่งจากลักษณะนี้ทำให้คำว่า “เปรต” กลายมาเป็นคำด่าในภาษาไทยที่หมายถึง คนที่อดอยากผอมโซ เที่ยวรบกวนขอเขากิน หรือเมื่อมีใครได้โชคลาภก็เข้ามาขอแบ่งปัน
เรื่องราวของเปรต และสถานที่หรือภพภูมิอันเป็นที่อยู่ของเปรตนั้น นับว่าเป็นชีวิตหลังความตายอีกภพภูมิหนึ่ง ที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างมาก เพราะเปรตบางจำพวกอาศัยปะปนอยู่ในภพมนุษย์ของเรานี่เอง เป็นภพที่ทับซ้อนอยู่กับภพของมนุษย์ เป็นอีกมิติหนึ่งที่ทับซ้อนกันอยู่ แต่ว่าเรามอบไม่เห็น เพราะเปรตถือว่าเป็นจำพวกกำเนิดผุดขึ้น หรือปรากฏขึ้นในทันที จัดเป็นกำเนิดโอปปปาติกะอีกพวกหนึ่ง เป็นภพที่มีความละเอียดกว่า ซึ่งมนุษย์มองไม่เห็น แต่ไม่ได้หมายความว่าเปรตนั้นไม่มีอยู่จริง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรานั้น ได้ตรัสรับรองว่าเปรตนี้มีอยู่จริง และทรงทราบถึงการกระทำหรือกรรมที่จะนำสัตว์ทั้งหลายให้ไปเกิดเป็นเปรต ดังที่ได้ตรัสไว้ในมหาสีหนาทสูตรตอนหนึ่งว่า
“ ดูก่อน สารีบุตร เราย่อมรู้จักเปรตวิสัย ทางไปสู่เปรตวิสัย และปฏิปทาอันจะยังสัตว์ให้ถึงเปรตวิสัย
อนึ่ง สัตว์ผู้กระทำกรรมไว้ประการใด เบื้องหน้าแต่ตายเพราะกายแตก เขาย่อมเข้าถึงเปรตวิสัย เราย่อมรู้ชัดซึ่งการกระทำของเขานั้นด้วย”
นอกจากองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงรู้ชัดแจ้งเรื่องเปรตและบุพกรรมของเปรตแต่ละจำพวกแล้ว ก็ยังมีพระสาวกรูปสำคัญๆ อีกจำนวนมากที่รู้ชัดแจ้งในเรื่องเปรตนี้ด้วย
ในบรรดาพระสาวกรูปสำคัญๆ นั้น ที่มีปรากฏเรื่องราวพระสาวกที่มีความเกี่ยวข้องกันกับเรื่องของการมองเห็นเปรตชนิดต่างๆ ก็คือ “พระมหาโมคคัลลานะ” พระอัครสาวกเบื้องซ้าย ซึ่งเป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งหลายผู้มีฤทธิ์มาก โดยมีเรื่องราวปรากฏอยู่หลากหลายเหตุการณ์ในครั้งที่ท่านออกบิณฑบาตกับสหธรรมิกบางรูปบ้าง เหตุการณ์ที่ได้บอกเล่ากล่าวกับเหล่าลูกศิษย์ลูกหาบ้าง ท่านสามารถมองเห็นเปรตที่มีรูปร่างลักษณะต่างๆ อยู่บ่อยครั้ง เมื่อท่านพบเข้าแล้วก็จะยังมิได้บอกกล่าวอะไรกับภิกษุนั้นโดยทันที ต่อเมื่อท่านกลับมาถึงวัดแล้ว จึงนำเรื่องที่ท่านได้เห็นมานั้น มาเล่าให้ภิกษุทั้งหลายฟังต่อพระพักตร์ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งพระพุทธองค์ก็จะตรัสรับรองพระมหาโมคคัลลานะเห็นเปรตตนที่ว่านั้นจริงๆ เรื่องที่พระมหาโมคคัลลานะเล่าให้ฟังนั้นเป็นเรื่องจริง
เปตติวิสยภูมิ, ปิตติวิสยภูมิ หรือ ปิตติวิสัย หมายถึง ภพภูมิ หรือสถานที่อันเป็นที่อยู่ของเหล่าเปรต หรือ เป็นภพของเปรต ซึ่งเป็นหนึ่งในอบายภูมิทั้ง 4 จัดเป็นภพภูมิฝ่ายทุคติ คือ สัตว์ที่ไปบังเกิดในที่นั้นจะได้รับแต่ความทุกข์ทนทรมาน
สัตว์ที่ได้ชื่อว่าเปรตก็เพราะว่าเป็นสัตว์ที่มีความเดือดร้อน มีความทุกข์ร้อน กระวนกระวาย มีความเป็นอยู่อย่างหิวโหยอดอยาก อยู่ด้วยความหิวโหย อดโซ ผ่ายผอม ซึ่งต่างกับสัตว์นรก เพราะแม้ว่าทั้งเปรตและสัตว์นรกจะมีความเดือดร้อนเหมือนกัน แต่ว่าสัตว์นนกนั้นมีความเดือดร้อนเพราะถูกทรมานทรกรรมด้วยนายนิรยบาลและการลงทัณฑ์ซึ่งเป็นสภาพอันหฤโหดของนรกภูมิแต่ละขุมซึ่งมีความแตกต่างกันไป
ภพภูมิที่อยู่และประเภทของเปรต
สำหรับที่อยู่ของเปรตนั้น ท่านกล่าวว่า ตั้งอยู่ใต้เขาตรีกูฏอันเป็นภพที่อยู่ของอสูร แต่อยู่ในซอกเขาตรีกูฏ อีกชั้นหนึ่ง ซึ่งเป็นภพเฉพาะของเปรต และยังมีเปรตบางประเภทซึ่งอาศัยอยู่ปะปนกับภพมนุษย์ด้วย…
แพรวพราวดอทคอม/
praewprouds.com
“แพรวด้วยความรู้
พราวด้วยประสบการณ์”