คนน่าคบ

ตั้งแต่โบราณกาลนานมาจนจวบจนปัจจุบัน เท่าที่ประวัติศาสตร์มนุษย์สามารถจดจำจารึกไว้ได้นั้น ก็จะเห็นได้ว่า มนุษย์มีการรวมตัวกันอยู่เป็นกลุ่มก้อน เป็นครอบครัว เป็นหมู่ เป็นคณะ เป็นสังคม เป็นเผ่า เป็นชาติพันธุ์ เป็นชาติ เป็นประชาชาติ และเป็นสหประชาชาติ จนในที่สุดก็เข้าไปร่วมเป็นส่วนหนึ่งของพลเมืองโลก

ดังนั้น การเอาตัวเองเข้าไปรวมตัวกับสังคมส่วนรวม สามารถส่งผลทั้งในด้านดีและด้านเสียให้กับคนๆ หนึ่งได้เท่าๆ กัน นั่นขึ้นอยู่กับว่า คนที่เราเข้าไปมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องด้วยนั้นเป็นคนมีอุปนิสัยใจคออย่างไร และสังคมสิ่งแวดล้อมที่เราเข้าไปคลุกคลีอยู่ด้วยนั้นเป็นสังคมเช่นไร เพราะอย่าลืมว่า บุคคลที่แวดล้อมเรา และสังคมที่เราเข้าไปสัมผัส เรียนรู้และซึมซับเอาพฤติการณ์ต่างๆ มาจากสังคมนั้น ย่อมมีส่วนสำคัญที่จะหล่อหลอมเราให้มีอุปนิสัยใจคอออกมาเป็นเช่นไรได้เช่นกัน

คำสอนในทางพระพุทธศาสนาจึงสอนให้คนเรารู้จักเลือกคบคน เพราะการรู้จักเลือกคบคนนั้น ถือได้ว่าเปรียบเสมือนกับเข็มทิศที่สามารถเบี่ยงเบนชีวิตของเราให้พลิกแพลง เปลี่ยนผัน หรือหมุนวันไปสู่เส้นทางแห่งความเจริญหรือความเสื่อมก็ได้

ดังนั้น ในบทความนี้ เราจะมาทำความรู้จักกับเพื่อนที่มีคุณลักษณะที่ดี ซึ่งเมื่อเราเข้าไปทำความรู้จัก เรียนรู้ ซึมซับ สัมผัสถึงอุปนิสัยใจคอ เข้าไปมีความเชื่อมโยงสัมพันธ์ด้วยแล้ว มีแต่จะพาชีวิตเราไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองเพียงอย่างเดียวเท่านั้น ไม่มีวันชักนำพาให้ชีวิตของเราให้ต้องเสื่อมเสียหรือนำพาชีวิตของเราไปสู่เส้นทางแห่งความเสื่อมทรามได้เลย

บุคคลที่มีคุณสมบัติดังที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้นนั้น ในทางพระพุทธศาสนาเรียกว่า “กัลยาณมิตร” หรือ “คนดี” หรือในที่นี้จะแปลให้ตรงกับชื่อบทความว่า “คนน่าคบ” ซึ่งมีคุณลักษณะ 7 ประการ ดังต่อไปนี้ คือ

1) คนน่ารัก ที่กล่าวเช่นนี้ ไม่ได้หมายถึงคนที่มีรูปร่างหน้าตาน่ารัก น่าเอ็นดู น่าหลงไหลอย่างที่เราเข้าใจ แต่หมายถึง คนที่ไม่ว่าจะมีรูปร่างหรือหน้าตาเป็นอย่างไรก็ตามแต่ แต่เมื่อเราได้ไปคบ ไปพูด ไปคุย ไปสัมผัสแล้ว ปรากฏว่า เขาเป็นคนที่มีแต่ความรัก ความเมตตา ความปรารถนาดี ความหวังดีต่อเราหรือบุคคลรอบข้างของเขา ทำความดีกับเราโดยที่ไม่หวังผลตอบแทนใดๆ จากเรา เมื่อได้อยู่ใกล้แล้วมีแต่ความรู้สึกอบอุ่นใจ สบายใจ อยากคบหา อยากเข้าไปใกล้ อยากปรึกษา อยากทำกิจกรรมร่วมกัน คนที่มีบุคลิกลักษณะเช่นนี้ ย่อมเป็นที่รักใคร่ชอบพอของคนรอบข้าง จึงได้ชื่อว่าเป็น “คนน่ารัก” ในที่นี้

2) น่าเคารพ หมายถึง คนที่มีการวางตัวดี สมกับบทบาท สมกับหน้าที่ สมกับฐานะทางสังคม เป็นแบบอย่างที่ดีให้กับเรา คอยแนะนำเราแต่ในทางที่ดี เป็นที่ยอมรับของทุกคน สามารถเป็นที่พึ่งให้ได้ในยามที่เราตกอยู่ในสถานการณ์ที่ยากลำบากเดือดร้อนทุกข์กายใจ เป็นคนที่ธำรงตนอยู่ในความเที่ยงแท้ยุติธรรมถูกต้อง คนอย่างนี้เรียกว่า “คนน่าเคารพ”

3) น่ายกย่อง หมายถึง คนที่ตั้งตนอยู่ในความดี ความถูกต้อง ความดีงาม ความยุติธรรม ความเที่ยงแท้ ความกล้าหาญ มีความรู้ ความสามารถ มีจิตใจดี มีความโอบอ้อมอารี มีไหวพริบปฏิภาณช่วยเหลือคนอื่นได้ หรือสามารถแก้ไขสถานกาณ์ที่ตึงเครียดให้ผ่อนคลายไปได้ด้วยดี คนเช่นนี้ ย่อมได้รับความยกย่องเชิดชูจากคนทั่วไป และคนเช่นนี้เอง เราเรียกว่า “คนน่ายกย่อง”

4) พูดจาน่าเชื่อถือ หมายถึงคนฉลาดพูด แนะนำดี เป็นคนที่รู้จักเลือกใช้คำพูด หรือใช้ถ้อยคำในการชี้แจง การอธิบาย การให้ข้อคิด การตักเตือน หรือการกระตุ้นเตือน การเสนอทางออก แนวทางแก้ไขปัญหาต่างๆ จนกระทั่งเมื่อมีคนนำเอาคำตักเตือนหรือคำแนะนำนั้นไปทำตาม ก็สามารถบรรลุผลได้อย่างน่าอัศจรรย์และไร้ปัญหาใดๆ ตามมา คนเช่นนี้ เรียกว่า “คนพูดจาน่าเชื่อถือ”

5) เป็นผู้ฟังที่ดี หมายถึง ยอมรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น ไม่ใช่คนที่ดีแต่พูดอย่างเดียว หรือเอาแต่ยัดเยียดความคิดเห็นของตนให้คนอื่นฝ่ายเดียวโดยไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นคนอื่นเลย แต่หมายถึง คนที่รู้จักอดทน รับฟังความคิดเห็น ความเห็นแยัง หรือข้อโต้แย้งจากคนอื่น ที่เขากล่าวแย้งมาด้วยเหตุผล อีกทั้งยังสามารถอดทนต่อคำต่อว่า คำดูถูก คำวิพากษ์วิจารณ์ คำติฉินนินทาต่างๆ ได้อย่างไม่สะทกสะท้าน ยึดมั่นอยู่ในความถูกต้องตามครรลองคลองธรรมและผลประโยชน์ต่อส่วนรวมเป็นสำคัญ คนเช่นนี้เรียกว่า “ผู้ฟังที่ดี” หรือ “ผู้ไม่หวั่นไหวต่อคำนินทาหรือสรรเสริญ”

6) ทำเรื่องยากให้กลายเป็นเรื่องง่าย หมายถึง สามารถอธิบายหรือทำเรื่องที่คนอื่นคิดว่ายากต่อการอธิบายให้เข้าใจ หรือสามารถทำเรื่องที่ยากต่อการอธิบายให้คนอื่นสามารถทำความเข้าใจตามได้อย่างง่ายดาย สามารถอธิบายเรื่องที่ยุ่งยากซับซ้อนให้คนอื่นเข้าใจได้ด้วยการใช้คำพูดหรือการอธิบายอย่างง่ายๆ หรือการสาธิตวิธีการทำให้คนอื่นได้ดูเป็นตัวอย่าง เพื่อให้คนอื่นสามารถทำตามได้ด้วยวิธีการอย่างง่าย หรือสามารถบอกสูตร บอกเคล็ดลับ หรือบอกคีย์ลัดไปสู่ความสำเร็จในเรื่องใดเรื่องหนึ่งได้อย่างน่าอัศจรรย์ คนเช่นนี้เรียกว่า “คนที่ทำเรื่องยากให้กลายเป็นเรื่องง่าย” หรือ “คนที่ทำเรื่องใหญ่ให้กลายเป็นเรื่องเล็ก”

7) เป็นที่ปรึกษาที่ดี คือไม่แนะนำให้ทำในเรื่องที่ไม่ดี หมายความว่า ไม่ชักชวน ไม่ชักจูง ไม่นำพา ไม่โฆษณา หรือไม่กระทำการชวนเชื่อด้วยวิธีการใดๆ เพื่อชักนำคนไปสู่แนวทางแห่งความเสื่อม แนวทางที่ไม่ดี หรือแนวทางแห่งความเสื่อมเสียต่างๆ หากแต่พยายามแนะนำ ชี้แนะแนวทางแห่งความดีงามและความเจริญงอกงามในชีวิตให้ ด้วยหวังความเจริญรุ่งเรืองให้กับทุกคนด้วยความบริสุทธิ์ใจจริง คนเช่นนี้เรียกว่า “เป็นที่ปรึกษาที่ดี”

คนที่มีคุณสมบัติ 7 ประการดังที่ได้กล่าวมาแล้วในเบื้องต้นนั้น ถือว่าเป็นคนที่น่ารัก น่าเคารพ น่ายกย่อง น่าเชื่อถือ เป็นผู้รับฟังที่ดี ช่วยทำเรื่องยากให้กลายเป็นเรื่องง่าย ไม่พาทำเรื่องเสียหาย มีแต่หมายจะให้คำปรึกษาที่ดี ที่เป็นทางออกสำหรับการแก้ไขปัญหา นำพาชีวิตให้มีแต่ความสุขความเจริญแต่เพียงอย่างเดียวเท่านั้น คนเช่นนี้ จึงสมควรได้รับการเรียกขานให้สมความภาคภูมิว่า “คนน่าคบ”

สวัสดีครับ…

“แพรวด้วยความรู้ พราวด้วยประสบการณ์”